Το ωραίον φύλον εν Βερολίνω

Εφημερίς Φωνή της Κύπρου, 25 Δεκεμβρίου 1891

Αυτοί οι Βερολίνειοι! Προχθές ανηγγείλαμεν την ασέβειαν της αστυνομίας προς τας ουράς των ενδυμασιών των κυριών(Πλήρωναν πρόστιμο γιατί τα μακριά φορέματά τους άγγιζαν τον δρόμο και σήκωναν λεπτή σκόνη!). Σήμερον έχομεν πάλιν ν’ αναφέρομεν έτερα μέτρα των εμποροβιομηχάνων της πόλεως ταύτης προς το εν τοις καταστήμασί των εργαζόμενον γυναικείον φύλον.

Απεφασίσθη ίνα αι πωλήτριαι και αι ταμίαι των καταστημάτων,

α) φέρωσιν ομοιόμορφον μαύρην ενδυμασίαν,

β) κτενίζωσιν την κόμην των όχι κατά τον συρμόν, αλλ’ απλούστατα, ώστε όπισθεν ουδείς όγκος να υπάρχη, και

γ) ουδέν κόσμημα να φέρωσι.

Πάσα ήτις δεν θέλει συμμορφωθή προς ταύτα θα αποπέμπηται και δεν θα γίνηται δεκτή παρ’ ετέρου καταστηματάρχου.

Αλλά διατί τοσαύτη σκληρότης, ω Βερολίνειοι; Μήπως αι αριστοκράτιδές σας φοβούνται τον ανταγωνισμόν προς τα πτωχάς κόρας του λαού θεωρούσαι ότι αι πωλήτριαι είναι ωραιότεραι των αγοραστριών; Μήπως αι κυρίαι των εμποροβιομηχάνων τας ζηλεύωσιν; Ή μήπως πρόκειται δια των μέτρων τούτων να προστατευθή η ηθικότης αυτών; Ποίον εκ των τριών τούτων να ήνε το κυριώτερον ελατήριον άρα γε!

Οφείλω να ομολογήσω ότι η πιο πάνω είδηση, που δημοσιεύθηκε την ημέρα των Χριστουγέννων του 1891, με εξέπληξε όχι μόνο για το περιεχόμενό της, αλλά και για το προοδευτικό πνεύμα του συγγραφέα της. Στην Κύπρο του  19^ου αιώνα, την πρόσφατα απελευθερωθείσα από τον Οθωμανικό ζυγό, με τους ελάχιστους όχι μορφωμένους, αλλά απλά εγγράμματους πολίτες, κάποιος να έχει το θάρρος να ψέξει την καταπιεστική συμπεριφορά των Γερμανών προς τις πωλήτριες της εποχής!

Διευθυντής και συντάκτης της εφημερίδας «Φωνή της Κύπρου» ήταν ο κύριος Γ. Νικολόπουλος. Θεωρώ ότι αυτός είναι ο συγγραφέας της είδησης γιατί τότε δεν φαντάζομαι να υπήρχαν πολλοί δημοσιογράφοι για να συμμετέχουν στην έκδοση μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας.  Ήταν έργο ενός ανθρώπου. Κύριε Νικολόπουλε, 122 χρόνια αργότερα, μια συμπατριώτισσά σας σας συγχαίρει για το ελεύθερο πνεύμα σας! Μπράβο!

Και τώρα επιστρέφω στο περιεχόμενο της είδησης. Αν κάνουμε εικόνα την αμφίεση των πωλητριών του Βερολίνου, θα τις ταυτίσουμε με καλόγριες ή φυλακισμένες. Τα σχόλια του κυρίου Νικολόπουλου είναι πολύ εύστοχα. Ήταν επόμενο μέσα  από μια τέτοια κουλτούρα να αναπηδήσει αργότερα το τρίτο Ράιχ.

Η συγκεκριμένη είδηση του 1891 καθρεφτίζει μέρος της καταπίεσης που βίωναν οι γυναίκες τον 19ο αιώνα. Ενός αιώνα που δεν είναι πολύ μακριά από το σήμερα! Και ακόμα πιο πρόσφατες είναι οι ημερομηνίες που οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και είχαν το δικαίωμα του λέγειν στα κοινά, όπως φαίνεται πιο κάτω.

Το 1891 ήταν η εποχή που υπήρχε ήδη το κίνημα των γυναικών για απελευθέρωση και δικαίωμα ψήφου. Στην Ευρώπη το δικαίωμα αυτό κατοχυρώθηκε αρχές του 20^ου αιώνα και σε διαφορετική χρονική στιγμή για κάθε χώρα. Η πρώτη χώρα, παγκόσμια, που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες ήταν η Νέα Ζηλανδία και αυτό έγινε το Νοέμβριο του 1893. Ακριβώς πριν εκατό τριάντα χρόνια. Η γηραιά Ευρώπη κινήθηκε πιο νωχελικά, ίσως γιατί ο συντηρητισμός και ο πουριτανισμός, ήταν βαθιά ριζωμένοι στις κοινωνίες.

Στην Κύπρο οι γυναίκες ψήφισαν επίσημα για πρώτη φορά στο ενωτικό δημοψήφισμα του 1950 και αργότερα το 1959 για την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας. Παρόλα αυτά, είχαν ψηφίσει ακόμα μια φορά το 1905, κάτω από ιδιόρρυθμες συνθήκες, και κάποιος που ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει λεπτομέρειες στην παραπομπή που ακολουθεί του κειμένου αυτού.

Στην Ελλάδα οι γυναίκες είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν για πρώτη φορά σε δημοτικές εκλογές το 1934 και σε βουλευτικές το 1952. Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου το 1918 και τον ίδιο χρόνο δόθηκε το δικαίωμα αυτό και στην Γερμανία. Ίσως η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες ήταν η Ελβετία, όσο και αν μας φαίνεται αυτό παράξενο. ΟΙ γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά το 1971!

Εμείς, οι σημερινές γυναίκες των προηγμένων κοινωνιών,  πρέπει να είμαστε πολύ ευγνώμονες για την ελευθερία και ανεξαρτησία που βιώνουμε. Δεν ήταν πάντα έτσι, ούτε και στις πιο «πολιτισμένες» χώρες. Φυσικά ούτε στην εποχή μας είναι όλα ρόδινα. Ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί. Υπάρχουν πολλές γυναίκες καταπιεσμένες και αδικημένες ακόμα και στις δικές μας κοινωνίες, ιδιαίτερα όμως στις μουσουλμανικές χώρες.

Εκείνο που έχει σημασία είναι η κάθε μια από εμάς να αναγνωρίσει τη φύση της και να διεκδικεί, ότι διεκδικεί, με αξιοπρέπεια, θάρρος και αλληλεγγύη.

Όσο για το «dress code», υπάρχει και σήμερα. Δεν είναι πάντοτε κακό. Προσπαθεί να διατηρήσει ένα επίπεδο ενδυμασίας στον επαγγελματικό τομέα. Δεν θα πρέπει ποτέ όμως να είναι σε βάρος της αξιοπρέπειας της γυναικείας φύσης. Θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ενισχυτικό.

Φυσικά κάθε ξεχωριστή παράγραφος του κειμένου αυτού θα μπορούσε να είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Όμως ας τις δεχτούμε ως επικεφαλίδες και όσοι έχουν διάθεση ας γράψουν τις απόψεις τους. Είναι πάντοτε ευπρόσδεκτες.

Καλή σας μέρα!

Δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες στη Κύπρο