Οδηγίες προς ασθενούντας

Ο Αρχίατρος της Νεαπόλεως κ. Β. ‘Ορτσαϊ, έδοτο τα εξής προφυλακτικάς οδηγίας κατά της Ιμφλουέντζας, ας εποιήσαμεν εις μέτρον προς εύκολον αποστηθίσιν.

Ενωρίς τρέχε ‘ς το σπήτι, και πρωί να μην εβγαίνης

Θέατρα κ’ εις συναθροίσεις κ’ εις χορούς να μη πηγαίνης.

Τα ενδύματα να έχης πλήρη σώα και ζεστά,

εάν έχης﮲ αν δεν έχης κάθου μέσα’ ς τα βραστά.

Εναντίον του ανέμου σαν τον χάχαν να μη τρέχης

εν ανάγκη, κλειστόν τότε ‘κείν’ το στόμα σου να έχης

‘πο την μύτην ν’ αναπνέης, αν την έχης ανοικτήν,

ειδέ μη, τρύπωσε μέσα εις εκούσιον ειρκτήν (φυλακή).

Φαγητών, ποτών και κόπων να μην κάμνης καταχρήσεις

εις το πνεύμα ησυχίανꞏ μη θυμούς και συγκινήσεις.

Τον περίπατον να κάμνης εις μιαν ώραν τακτικήν

Με περπατησιάν φρονίμην, ήσυχον, μη βιαστικήν.

Όσον δύνασαι τους πόδας θερμούς πάντοτε να έχης

και  ιδρωτικά να πίνης και εις το στρώμ’  ευθύς να τρέχης.

Εάν ταυτ’  ακολουθήσης και με νουν προφυλαχθής

την Φλουέντζα μη φοβάσαι﮲ απ’  αυτήν θα απαλλαχθής.

΄μα όμως νοιώσης κάποιαν ταραχήν ‘ς όλον το σώμα

Τον γιατρόν αμέσως κράξε και συ τρέξε εις το στρώμα.

Μη εξέλθης ‘πο κει μέσα

Αν δεν φύγη η Φλουέντζα.

Το πιο πάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Σάλπιξ» στις 2.10.1890. Αναφέρεται στη νόσο Ινφλουέντζα η οποία φαίνεται ότι ήταν ευρέως διαδεδομένη. Όλες οι εφημερίδες της εποχής περιλαμβάνουν περιστατικά της νόσου σε όλες τις πόλεις, που πολλές φορές ήταν θανατηφόρα.

Η Ινφλουέντζα είναι μια μορφή βαριάς γρίπης που μεταδίδεται εύκολα με τα σταγονίδια της αναπνοής και του βήχα, από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το κρύο είναι ένας σημαντικότατος παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου. Προκαλεί πνευμονία η οποία μπορεί να ακολουθηθεί από δευτερογενείς λοιμώξεις που καταβάλουν τον ασθενή.

Ένα έμμετρο ποίημα ήταν μια ευχάριστη μέθοδος για να  δίδονται οι οδηγίες, ειδικά στους ανθρώπους της εποχής, που οι περισσότεροι ήταν αγράμματοι. Προκαλεί ίσως ένα μειδίαμα σε μας, όμως ήταν ένας πολύ καλός τρόπος να τις θυμούνται. Φανταστείτε ένα εγγράμματο, το δάσκαλο του χωριού να πούμε, να διαβάζει το πιο πάνω ποιηματάκι στους θαμώνες ενός καφενείου  σε ένα χωριό ή ακόμα και στη πόλη. Οι άνθρωποι τότε εργάζονταν πολύ σκληρά, αλλά χειρωνακτικά. Το μυαλό τους ήταν καθαρό όπως ενός παιδιού. Εύκολα αποστήθιζαν κείμενα, απλά ακούγοντάς τα.

Παρόμοιος τρόπος ενημέρωσης ήταν και οι ποιητάρηδες που γύριζαν από χωριό σε χωρίο απαγγέλλοντας τα ποιήματά τους, που βασικά περιλάμβαναν γεγονότα που έγιναν (συνήθως τραγικά) και μεταδίδονταν από στόμα σε στόμα με αυτό τον τρόπο.

Και για να πάμε ακόμα πιο πίσω, ας θυμηθούμε τους αρχαίους αοιδούς, που απάγγελναν τις ιστορίες του Τρωϊκού πολέμου και τα κατορθώματα του Οδυσσέα. Αυτός ήταν ο τρόπος μετάδοσης των ειδήσεων και των γεγονότων τότε. Ο έμμετρος.

Ακόμα και οι πρώτες διαφημίσεις στο ραδιόφωνο, για όσους από εμάς θυμούνται ήταν ομοιοκατάληκτα  στιχάκια ή τραγουδάκια. Προσωπικά θυμάμαι μια διαφήμιση για ένα παυσίπονο, το «Άσπρο»:

Έναν «Άσπρο», «Άσπρο» μόνον,

ξεπερνά τον κάθε πόνο,

διώχνει και τον πυρετό…..

Υπήρχε και συνέχεια, αλλά δεν την θυμάμαι.

Άραγε αν μας έδιναν τις οδηγίες για  τον κορωνοϊό σε ποιητική μορφή θα τις τηρούσαμε καλύτερα;