Μάθε το παιδί να μελετά τα δένδρα …

………………………………………….

Αν λυπούμαι είναι μια υπόθεση ιδιωτική

……………………………………………..

κι όμως λυπούμαι ακόμη γιατί

δεν έγινα κι εγώ (όπως θα το ήθελα)

σαν το χορτάρι που άκουσα να φυτρώνει

μια νύχτα κοντά σ’ ένα πεύκο`

γιατί δεν ακολούθησα τη θάλασσα

μιαν άλλη νύχτα που τραβιούνταν τα νερά

πίνοντας  απαλά την πίκρα τους,

κι ούτε κατάλαβα όταν ψηλάφησα τα υγρά φύκια

πόση τιμή απομένει στις παλάμες του ανθρώπου.

……………………………………………………….

(Γιώργος Σεφέρης)

Αυτό είναι ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Πέμπτη» από τη συλλογή Σημειώσεις για μία «Εβδομάδα». Στα εφηβικά και νεανικά μου χρόνια αγάπησα τον ποιητή και τον διάβαζα συνεχώς. Σήμερα συγκλονίζομαι από το μεγαλείο της έκφρασής του και το φιλοσοφικό βάθος της σκέψης του.

Το πιο πάνω απόσπασμα είναι ένα από τα αγαπημένα μου και αν κάποιος αγνοήσει την επιφανειακή θλίψη που τρέχει πάνω στους στίχους, θα αναγνωρίσει μια φιλοσοφική θεώρηση σε σχέση με τη δύναμη που μπορεί να πάρει ο άνθρωπος, διαβάζοντας τα μηνύματα και αντλώντας γνώση από τη φύση.

Αν λυπούμαι είναι μια υπόθεση ιδιωτική……

Θεωρώ ότι η φράση αυτή εμπερικλείει συναισθήματα και μηνύματα που έχει εμπειραθεί ο καθένας, εκφράζοντας τη φωνή της ψυχής μας σε στιγμές απόγνωσης. Η ιδιωτικότητα  είναι η ελευθερία στην εξωτερίκευση του πόνου, όταν επιλέγουμε να τον αντιμετωπίζουμε μόνοι μας. Μέσα από ένα λιτό στίχο εκφράζεται μια συγκλονιστική ανθρώπινη θεώρηση της ζωής.

Συνεχίζει όμως ο ποιητής περιγράφοντας πώς θα μπορούσε μέσα από τον απλό ρυθμό της φύσης να βρει το νόημα της ζωής, και μετανιώνει που δεν το έκανε. Το απόσπασμα τελειώνει με τους συγκλονιστικούς στίχους:

…κι ούτε κατάλαβα όταν ψηλάφησα τα υγρά φύκια
πόση τιμή απομένει στις παλάμες του ανθρώπου.

Τα λόγια του Σεφέρη είναι απλά και μας μεταφέρουν σε εκείνη την πρωτόγνωρη γνώση που είχαμε σαν παιδιά, όταν παρακολουθούσαμε τα μυρμήγκια να κουβαλούν την τροφή στις φωλιές τους, όταν κυνηγούσαμε τις πεταλούδες, όταν εκστασιαζόμασταν μπροστά στην ομορφιά ενός αγριολούλουδου. Και έπειτα ήταν η θάλασσα, που δε χορταίναμε να παίζουμε με το κύμα της και να φτιάχνουμε πύργους στην άμμο της.

Θυμάμαι κάποια μαγικά καλοκαίρια της ζωής μου, που έζησα δίπλα στο δάσος του Προδρόμου και ενώ παίζαμε κάτω από τα δένδρα, εγώ τους έλεγα παραμύθια που σκεφτόμουν στη στιγμή.

Εκείνες τις ώρες η σύνδεση με τη φύση ήταν απόλυτη. Στη σύγχρονη καθημερινότητά μας απέχουμε πολύ από αυτή την αίσθηση και φοβούμαι το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά μας. Ο Σεφέρης το επισημαίνει και αναγνωρίζει σε αυτή την επισήμανση την έλλειψη ευτυχίας στη ζωή του.

Όλοι αυτοί οι στίχοι θα μπορούσε να γίνουν έναυσμα για να στρέψουμε το βλέμμα μας στη φύση γύρω μας και να διδαχθούμε από τον ρυθμό και την εμπιστοσύνη της στους νόμους της ζωής και του σύμπαντος.

Συχνά ζούμε μέσα σε αρρυθμία, μηχανικότητα και αποχαύνωση. Αυτό μας αφήνει ένα κενό και μια δίψα για κάτι άλλο που δεν ξέρουμε τι είναι και το ψάχνουμε μέσα στην καταναλωτική μας κοινωνία απεγνωσμένα και πολλές φορές βίαια.

Όμως θα μπορούσαμε να γίνουμε

……σαν το χορτάρι που άκουσα να φυτρώνει
μια νύχτα κοντά σ’ ένα πεύκο…

ή ακόμα να ακολουθήσουμε τη θάλασσα

…… μιαν άλλη νύχτα που τραβιούνταν τα νερά
πίνοντας απαλά την πίκρα τους,

Ας διδαχθούμε λοιπόν από τα παιδιά που ήμασταν κάποτε – εμείς τουλάχιστον που ζήσαμε μέσα στη φύση – τη μουσική και τον ρυθμό της ζωής και ας αναγνωρίσουμε τη σύνδεσή και την ταύτισή μας με την ολότητα της δημιουργίας γύρω μας.

Μα πάνω από όλα ας διδάξουμε τα παιδιά μας. Αυτά τα παιδιά που δε γεννήθηκαν μέσα στη φύση, αλλά μέσα στην τεχνολογία.

Τελειώνω με μία στροφή από ένα άλλο ποίημα του Σεφέρη. Το ποίημα Αστυάναξ.  Ο Αστυάναξ ήταν ο γιος του Έκτορα, του πρίγκηπα της Τροίας, και  βίωσε τη θηριωδία του Τρωικού Πολέμου χάνοντας τους αγαπημένους τους. Μια επίκαιρη ιστορία  για κάποια άλλα παιδιά που ζουν τα δεινά των σημερινών πολέμων, που δυστυχώς θα υπάρχουν και αύριο. Δεν μπορέσαμε ποτέ σαν είδος να μάθουμε να μην είμαστε αυτοκαταστροφικοί:

Τώρα που θα φύγεις, τώρα που η μέρα της πληρωμής
χαράζει, τώρα που κανείς δεν ξέρει
ποιόν θα σκοτώσει και πώς θα τελειώσει,
πάρε μαζί σου το παιδί που είδε το φως
κάτω από τα φύλλα εκείνου του πλατάνου
και μάθε του να μελετά τα δένδρα.

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερες λεπτομέρειες για τον Γιώργο Σεφέρη ακολουθείστε τον σύνδεσμο πιο κάτω:

https://cosmosblog.io/γιώργος-σεφέρης/ ‎