Η μαγεία της σιωπής

 

Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε.

Να αισθάνεσαι δε φτάνει μήτε να σκέπτεσαι μήτε να κινείσαι

…………………………………………………………………………………………

Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πού προχωρούμε,

 

…………………………………………………………… θέλω να πω καθώς

το μακρύ ποτάμι που βγαίνει από τις μεγάλες λίμνες

τις κλειστές βαθιά στην Αφρική

και ήτανε κάποτε θεός κι έπειτα γένηκε δρόμος και δωρητής

και δικαστής και δέλταꞏ

που δεν είναι ποτές του το ίδιο, κατά που δίδασκαν

οι παλιοί γραμματισμένοι,

κι ωστόσο μένει πάντα το ίδιο σώμα, το ίδιο στρώμα

και το ίδιο Σημείο,

ο ίδιος προσανατολισμός.

 ………………………………………………………………………………………

Αν είναι ανθρώπινος ο πόνος δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονούμε

 Γιώργος Σεφέρης

Ένας Γέροντας στην ακροποταμιά (από τη συλλογή Ημερολόγιο Καταστρώματος Β)

 

Η παρουσία μας σε αυτή τη ζωή συχνά εγείρει μέσα μας σκέψεις, σαν αυτές που ο Γιώργος Σεφέρης περιγράφει σε αυτό το ποίημα.

Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε.

Να αισθάνεσαι δε φτάνει μήτε να σκέπτεσαι μήτε να κινείσαι

…………………………………………………………………………………………

Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πού προχωρούμε,

 Όλοι μας έχουμε διερωτηθεί κατά καιρούς αν η πορεία μας στη ζωή έχει ουσία, δεν είναι μάταιη και άδεια. Οι προσπάθειες μας για να τη γεμίσουμε συχνά περιορίζονται σε προσκόλληση στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο  και παρακολούθηση της πραγματικής ή φανταστικής ζωής κάποιων άλλων ανθρώπων. Ζώντας μέσα στο δικό τους κύκλο, τις δικές τους ίντριγκες, χαρές και απογοητεύσεις, ξεχνούμε τη δική μας πραγματικότητα που μπορεί να μη μας αρέσει, γελούμε ή κλαίμε και γεμίζουμε τον συναισθηματικό μας κόσμο, ή τις συναισθηματικές μας ανάγκες με την παραμυθένια ζωή κάποιων άλλων.

Κάποτε πάλι αναλωνόμαστε σε συντροφιές και θορυβώδεις παρέες, καταλήγοντας στο τέλος στο συμπέρασμα ότι καλά περάσαμε, σκοτώσαμε και σήμερα  την ώρα μας!

Όμως ούτε η ώρα, ούτε η ζωή μας είναι για να τις σκοτώνουμε! Είναι για να τις ζούμε! Κάποιος θα μπορούσε να πει εδώ: αν δε σας αρέσει η ζωή σας, να την αλλάξετε! Αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο και ίσως για μερικούς ανθρώπους ακατόρθωτο. Αν μπορείτε να το κάνετε, κάντε το. Όμως ίσως να μην είναι ούτε και απαραίτητο, αλλά ούτε και λυτρωτικό. Σημασία έχει να ζούμε τη ζωή μας και να αξιοποιούμε τα δεδομένα μας, αντί να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί.

Δεν είναι κακό να βλέπουμε τηλεόραση, να συναντούμε φίλους, και να ξεχνούμε τα δικά μας βάσανα και απογοητεύσεις. Όμως είναι απαραίτητο να μένουμε

.…. πάντα το ίδιο σώμα, το ίδιο στρώμα

και το ίδιο Σημείο,

ο ίδιος προσανατολισμός.

Είναι πληρότητα ψυχής να αφουγκραζόμαστε κάποτε τη σιωπή μακριά από τον θόρυβο της καθημερινότητας και των δραστηριοτήτων της σύγχρονης ζωής μας, εντοπίζοντας εντός, εκείνο το σημείο που είμαστε πραγματικά εμείς. Θα το καταλάβουμε γιατί θα νοιώσουμε ευτυχισμένοι, δε θα μας λείπει τίποτε. Δε θα ποθούμε τις ζωές των άλλων ανθρώπων. Η ζωή όλων μας έχει αρκετό δράμα και αρκετή ευτυχία, που δε χρειάζεται να την αντικαταστήσουμε με μια άλλη.

Γράφω αυτό το κείμενο γνωρίζοντας τη ματαιότητα που κατά καιρούς εμπειρόμαστε όλοι στη ζωή μας και την τάση φυγής που πολλές φορές έχουμε. Όμως έχω επίγνωση ότι αν επιλέξουμε κάποιες στιγμές τη σιωπή, αν ακούσουμε απλά τους ήχους που δονούνται γύρω μας, θα φέρουμε γαλήνη στην ψυχή μας. Και θα αναγνωρίσουμε την αλήθεια στα λόγια του Σεφέρη.

Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι αυτό το ποίημα ο Σεφέρης το έγγραψε το 1942 στο Κάιρο καθώς μαινόταν ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι άνθρωποι τότε πέθαιναν, βασανίζονταν, λιμοκτονούσαν, ξεριζώνονταν. Μια εποχή που σκέπαζε τη γη η πιο μοχθηρή και αποτρόπαια εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ένας τόσο ευαίσθητος άνθρωπος, ένας τόσο μεγάλος ποιητής, μπόρεσε μέσα σε αυτή τη μαυρίλα και απελπισία να πει:

Αν είναι ανθρώπινος ο πόνος δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονούμε

Όχι, σίγουρα δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονούμε. Πρωτίστως είμαστε άνθρωποι για να χαιρόμαστε. Η κληρονομιά της ανθρώπινής μας ταυτότητας αυτό λέει. Και μπορούμε να χαιρόμαστε με χίλιους απλούς τρόπους.

Μπορούμε να αγαπούμε, μπορούμε να δημιουργούμε, μπορούμε να απολαμβάνουμε τη φύση, χίλια μπορούμε να κάνουμε, αξιοποιώντας τη δική μας ζωή και ύπαρξη σε αυτή τη γη.

Οι μεγάλοι ποιητές και διανοητές έχουν τη δύναμη να αφουγκράζονται τους ήχους και να αναγνωρίζουν τα μηνύματα που η ζωή στέλνει σε μας για να μας αφυπνίσει. Τέτοιας ποιότητας ποιήματα συλλαμβάνουν  τον παλμό της ανθρώπινης ύπαρξης,  και τον κληροδοτούν σε μας.

Κάθε φορά που νοιώθουμε ότι χάνουμε τον εαυτό μας και βυθιζόμαστε μέσα στη ματαιότητα και την αμφισβήτηση, ας αφουγκραστούμε και ας εντοπίσουμε μέσα στη ψυχή μας το χώρο της σιωπής. Έτσι θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε τη δική μας αλήθεια.

Και ας μην ξεχνάμε: ο Θεός μέσα στη σιωπή βρίσκεται.

 

 

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τον Γιώργο Σεφέρη, μπορείτε να ακολουθήσετε τον πιο κάτω σύνδεσμο:

Γιώργος Σεφέρης