Ανάσταση – η αναγέννηση της ζωής

Δεύτε λάβετε φως εκ του ανέσπερου φωτός και δοξάσατε Χριστόν τον ανταστάντα εκ νεκρών.

Υπέροχοι στίχοι της βυζαντινής μουσικής που ηχούν αυτές τις μέρες και συγκινούν πολλούς από εμάς. Είναι συνδυασμένοι με τις εκκλησίες, τη μυρωδιά του κεριού και του λιβανιού, τις οσμές της άνοιξης, το όργιο των λουλουδιών που ανθίζουν στους κήπους μας, και την έννοια εκείνης της αγάπης που αγκαλιάζει όλο τον κόσμο.

Ας αφήσουμε τη θρησκευτική και θεολογική ερμηνεία των ημερών στους ειδικούς και ας κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο για να δούμε διαχρονικά πώς αυτή η γιορτή και αυτή η περίοδος της άνοιξης συγκινούσε πάντοτε τους λαούς και τους έκανε να γιορτάζουν και να υμνούν τον Θεό.

Όλα ξεκινούν από την άνοιξη και την εαρινή ισημερία. Αν πάμε χιλιάδες χρόνια πίσω τότε που οι παγετώνες πάγωναν τη γη, όλα τα φυτά εξαφανίζονταν και οι άνθρωποι επιβίωναν με δυσκολία τους ψυχρούς μήνες του χειμώνα, ο ερχομός της άνοιξης ήταν μία μαγική επέλαση στη ζωή τους. Τα φυτά που πρόβαλλαν μέσα από την παγωμένη αγκαλιά της γης και θερμαίνονταν από τον λαμπρό ήλιο της άνοιξης για να αναπτυχθούν και να δώσουν ζωή στη φύση και τροφή στα ζώα και τους ανθρώπους, ήταν ένα θαύμα ανεπανάληπτο.

Όλοι οι λαοί το γιόρταζαν αυτό κτίζοντας ναούς, τελώντας εορτές και ευχαριστώντας το Θεό τους για αυτή την αναγέννηση της φύσης που έδινε συνέχεια και στη δική τους ύπαρξη.

Για τους αρχαίους Κύπριους η λατρεία της ανάστασης την εποχή της άνοιξης και ιδιαίτερα σε συνάρτηση με την εαρινή ισημερία, εκφραζόταν μέσα από τον θάνατο και την ανάσταση του Άδωνη, που ήταν γιος του Κινύρα, βασιλιά της Πάφου.

Πιο κάτω παρατίθεται ένα απόσπασμα από την Βικιπαίδεια που σχολιάζει τη σχέση της λατρείας του Άδωνη με άλλους λαούς της περιόδου εκείνης:

«Ο Ωριγένης δηλώνει ότι “εκείνον που οι Έλληνες ονομάζουν Άδωνη, ονομάζεται Θαμμούζ από τους Εβραίους και τους Σύρους” και ότι οι λάτρεις του γιόρταζαν κάθε χρόνο το θάνατό του με θρήνους και κατόπιν την ανάστασή του με χαρούμενες τελετές. Παρόμοιες αναφορές κάνουν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς Ιερώνυμος, Κύριλλος και Πορφύριος. Στο αρχαιοαιγυπτιακό πάνθεον ταυτιζόταν με τη λατρεία του Όσιρη, συζύγου της Ίσιδας, ενώ στη χανανιτική λατρεία με τον Βάαλ».

Κατά τον ίδιο τρόπο παρατίθεται απόσπασμα σε σχέση με την λατρεία του Μίθρα, μίας θεότητας ανατολικής προέλευσης που αναπτύχθηκε στους μεσογειακούς λαούς:

«Μυστήρια θεωρούσαν το Μίθρα υπεύθυνο για τις ουράνιες κινήσεις και την αντικατάσταση της αστρολογικής Εποχής του Ταύρου από την αστρολογική Εποχή του Κριού, μία μετάβαση η οποία είχε λάβει χώρα περίπου δύο χιλιετίες πριν τους ρωμαϊκούς χρόνους, με αποτέλεσμα διαδεδομένες στους τόπους λατρείας συμβολικές ζωγραφικές αναπαραστάσεις του Μίθρα να θανατώνει έναν ταύρο, παραστάσεις που υπαινίσσονταν τον εσωτερικό μυστικιστικό θάνατο και αναγέννηση του μυημένου στα Μυστήρια. Έτσι ο μιθραϊσμός πρωτοτυπούσε, αντικαθιστώντας ουσιαστικά τη θνήσκουσα και αναστημένη μυστηριακή θεότητα με ένα ζωικό σύμβολο, τον ταύρο, ο οποίος θυσιαζόταν μυθολογικά από τη λυτρωτική ηλιακή θεότητα, το Μίθρα, για να προκύψει από το αίμα του η «ανάσταση / αναγέννηση» (της φύσης αλλά και του μυούμενου, σύμφωνα με την πολυεπίπεδη ερμηνεία των εξωτερικών μεσογειακών Μυστηρίων).»

Ένας άλλος θεός, που το θάνατο και την ανάσταση γιόρταζαν οι αρχαίοι Έλληνες, ήταν ο Διόνυσος.

«Ο Πλούταρχος, αναφέρει: «Οι Φρύγες, επίσης, που πίστευαν ότι ο Θεός κοιμάται τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι είναι ξυπνητός, έκαναν βακχικές τελετές προς τιμήν του, τον χειμώνα τους κατευνασμούς και το καλοκαίρι τις ανεγέρσεις. Οι Παφλαγόνες, τέλος, πιστεύουν ότι τον χειμώνα είναι ο Θεός δεμένος και φυλακισμένος, ενώ την άνοιξη κινείται κι ελευθερώνεται» (Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 378E)».

«Τόσο στα Ορφικά όσο και στα Κορυβαντικά μυστήρια συμπλήρωναν τον εορτασμό με την ωμοφαγία και την οινοποσία, όπου έτσι μεταλάμβαναν το «σώμα και το αίμα» του Θεού Διονύσου. Ο συμβολισμός του συγκεκριμένου εορτασμού ήταν η αναγέννηση του πνευματικού ανθρώπου. Κατόπιν οι Ορφικοί την θερινή τροπή του ήλιου (θερινό ηλιοστάσιο) εόρταζαν την Ανάσταση του Διονύσου ως Διόνυσος ο Ελευθερέας.»

Όσιρις, Άδωνης, Βάαλ, Διόνυσος, Μίθρας, θεότητες γεννημένες στη Μεσόγειο θάλασσα, την κοιτίδα του ανθρώπινου πολιτισμού, που ανασταίνονταν κάθε άνοιξη για να φέρουν την ελπίδα και την αναγέννηση του σώματος της φύσης και του πνεύματος και των ανθρώπων.

Οι πρόγονοί μας κουβαλούσαν πάντοτε την ανάσταση σαν μια αρχέγονη αλήθεια που τροφοδοτούσε το πνεύμα τους και τους ωθούσε προς την πραγμάτωση της ύπαρξης τους.

Οι βυζαντινοί ύμνοι με απαράμιλλη μουσικότητα περιγράφουν αυτό το γεγονός, της ανάστασης που πραγματοποιείται κάθε άνοιξη στην λατρεμένη θάλασσα της μεσογείου:

Αναστάσεως ημέρα! λαμπρυνθώμεν λαοί….

Εύχομαι ανάσταση στις ζωές σας, ανάταση στις ψυχές σας και χαρά στην καθημερινότητά σας!

Πληροφορίες:

Άδωνης

Μιθραϊσμός

Μύθος της ανάστασης

Φωτογραφία από το διαδίκτυο: